مفاتیح‌الجنان؛ اعمال روز جمعه

    و امّا اعمال روز جمعه‏

 پس آن بسیار است و در اینجا اکتفا مى‏شود بچند عمل اوّل آنکه در نماز صبح آن در رکعت اوّل سوره جُمعه بخواند و در رکعت دوّم توحید دوّم آنکه بعد از نماز صبح پیش از آنکه سخن بگوید این دعا بخواند تا کفّاره گناهان او باشد از جمعه تا جمعه دیگر:

 اَللّهُمَ‏ماقُلْتُ‏فى‏جُمُعَتى‏ هذِهِ مِنْ قَوْلٍ، اَوْ حَلَفْتُ فیها مِنْ حَلْفٍ، اَوْ نَذَرْتُ‏فیها

در این روز جمعه‏ام گویم یا سوگندى که در آن خوردم یا نذرى که در آن کردم پس در تمام آنها خدایا هر گفتارى که‏

 مِنْ نَذْرٍ، فَمَشِیَّتُکَ بَیْنَ یَدَىْ ذلِکَ کُلِّهِ، فَما شِئْتَ مِنْهُ اَنْ یَکُونَ کانَ، وَ ما

مشیت و اراده تو پیش از همه آنها است آنچه از آن بخواهى مى‏شود و آنچه‏

 لَمْ تَشَأْ مِنْهُ لَمْ یَکُن، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لى‏ وَ تَجاوَزْ عَنّى‏، اَللّهُمَّ مَنْ‏

نخواهى نمى‏شود خدایا مرا بیامرز وازمن‏بگذر خدایا هرکه راتو رحمت براو فرستادى پس رحمت من هم بر او باد

 صَلَّیْتَ عَلَیْهِ، فَصَلوتى‏ عَلَیْهِ وَ مَنْ لَعَنْتَ فَلَعْنَتى‏ عَلَیْهِ و اَقَلاًّ در هر ماهى‏

و هرکه را تو از رحمتت دور کردى پس لعنت من هم بر او باد * * * * * * * * * *

 یک مرتبه این عمل را بجا آورد * و روایت است که هر که بعد از نماز صبح در روز جمعه بنشیند و مشغول تعقیب باشد تا آفتاب طالع گردد در فردوس اعلى هفتاد درجه براى او بلند گردانند و شیخ طوسى روایت کرده است که سُنَّت است که این دعا را در تعقیب نماز صبح روز جمعه بخواند:

 اَللّهُمَّ اِنّى‏ تَعَمَّدْتُ اِلَیْکَ بِحاجَتى‏، وَ اَنْزَلْتُ اِلَیْکَ الْیَوْمَ فَقْرى‏ وَ

خدایا من بخواسته خود تو را قصد کردم و امروز بار فقر و نیازمندى و

 فاقَتى‏ وَمَسْکَنَتى‏، فَاَنَا لِمَغْفِرَتِکَ اَرْجى‏ مِنّى‏ لِعَمَلى‏ وَ لَمَغْفِرَتُکَ وَ

بیچارگى‏ام را بدرگاه تو فرود آوردم و من به آمرزش تو امیدوارتر از کردار خود هستم و مسلّماً آمرزش و

 رَحْمَتُکَ اَوْسَعُ مِنْ ذُنُوبى‏ فَتَوَلَّ قَضآءَ کُلِّ حاجَةٍ لى‏ بِقُدْرَتِکَ عَلَیْها،

رحمت تو وسیع‏تر از گناهان من است پس به عهده‏گیر برآوردن هر حاجتى که دارم بدان‏جهت که قدرت بر آن دارى‏

 وَ تَیْسیرِ ذلِکَ عَلَیْکَ، وَ لِفَقْرى‏ اِلَیْکَ، فَاِنّى‏ لَمْ اُصِبْ خَیْراً قَطُّ اِلاَّ مِنْکَ،

و بر تو آسان است و براى آنکه من هم نیازمند به تو هستم زیرا هرگز به خیر نرسیده‏ام جز از جانب تو

 وَ لَمْ یَصْرِفْ عَنّى‏ سُوءً قَطُّ اَحَدٌ سِواکَ، وَ لَسْتُ اَرْجُو لأخِرَتى‏ وَ

و هیچ کس از من هرگز بدى را دفع نکرده جز تو و من براى آخرت و

 دُنْیاىَ، وَ لا لِیَوْمِ فَقْرى‏، یَوْمَ یُفْرِدُنى‏ النَّاسُ فى‏ حُفْرَتى‏، وَ اُفْضى‏

دنیا و روز نیازم روزى که مرا در قبرم تنها گذارند و گناهم را

 اِلَیْکَ بِذَنْبى‏ سِواکَ * سیّم روایت‏است‏که هرکه بعداز نماز ظهر ونماز صبح در روزجمعه‏

بسویت آرم جز به تو به کسى امید ندارم * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

 و غیر جمعه بگوید: اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ‏

* * * * * * * * * * خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد و فرج ایشان را نزدیک گردان‏

 نمیرد تا حضرت قائم علیه السلام را دریابد و اگر صد مرتبه این صلوات را بخواند حقّ تعالى شصت حاجت او را برآورد سى از حاجات دنیا و سى از حاجات آخرت چهارم بعد از نماز صبح سوره الرّحْمن بخواند و بعد از فَبِأىِّ آلآءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ بگوید لا بِشىْ‏ءٍ مِنْ آلآئکَ رَبِّ اُکَذِّبُ پنجم شیخ طوسى‏رحمه الله فرموده که سنّت است بعد از نماز صبح روز جمعه صد مرتبه توحید و صد مرتبه صلوات بر محمّد و آل محمّد بفرستد و صد مرتبه استغفار کند وهر یک از این سوره‏ها را بخواند: نساء، هود، کهف، صافّات، الرّحمن ششم سوره اَحْقاف و مؤمنین بخواند از حضرت صادق‏علیه السلام مرویست که هر که در هر شب جمعه یا هر روز جمعه سوره اَحْقاف بخواند ترسى در دنیا به او نرسد و از فزع اکبر قیامت ایمن گردد ونیز فرموده هر که سوره مؤمنین را در هر جمعه مداومت نماید خداوند تعالى ختم فرماید اعمال او را بسعادت و منزل او در فردوس اَعْلى‏ با پیغمبران و مرسلین باشد هفتم سوره قُلْ یا اَیُّهَا الْکافِرُونَ را بخواند پیش از طلوع آفتاب ده مرتبه و دعا کند تا دعایش مستجاب شود و روایت شده که حضرت امام زین العابدین‏علیه السلام چون صبح روز جمعه مى‏شد آیة الکرسى مى‏خواند تا ظهر و چون از نمازها فارغ مى‏شد شروع مى‏کرد بخواندن سوره اِنَّا اَنْزَلْناهُ و بدانکه از براى خواندن آیةالکرسى عَلَى التَّنْزیلِ در روز جمعه فضیلت بسیار روایت شده هشتم غُسل جمعه کند و آن از سنّتهاى مؤَکَّده است و روایت شده که حضرت رسول‏صلى الله علیه وآله بحضرت امیر المؤمنین‏علیه السلام فرمود که یا على در هر جمعه غُسل کن اگر چه باید که قوت روز خود را بفروشى و آب بخرى و غسل کنى و گرسنه بمانى زیرا که هیچ سنّتى بزرگتر از این نیست و از حضرت‏صادق‏علیه السلام منقول است که هرکه در روز جمعه غسل کند و این دعا را بخواند:

 اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلاَّ اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ‏

گواهى دهم که معبودى جز خداى یگانه نیست که شریکى ندارد و گواهى دهم که محمد بنده و رسول‏

 اَللّهُمَ‏صَلِ‏عَلى‏مُحَمَّدٍوَآلِ‏مُحَمَّدٍ،وَاجْعَلْنى‏ مِنَ التَّوَّابینَ، واجْعَلْنى‏ مِنَ المُتَطَهِّرینَ‏

او است درود فرست بر محمد و آل محمد و مرا از توبه کنندگان و پاکیزه شدگانم قرارده‏

 براى او طهارتى باشد تا جمعه آینده یعنى از گناهان پاک‏شود یا اعمال او با طهارت معنوى و مقبول واقع شود و احوط آن است که تا ممکن شود غسل جمعه را ترک نکنند و وقت آن بعد از طلوع فجر است تا زوال آفتاب و هر چه بزوال نزدیک شود بهتر است نهم سر را بخَطْمى بشوید که امان مى‏بخشد از پیسى و دیوانگى دهم ناخن و شارب بگیرد که فضیلت زیاد دارد و روزى را زیاد مى‏کند و از گناه پاک مى‏کند تا جمعه دیگر و امان مى‏بخشد از دیوانگى و خوره و پیسى و در آن حین بخواند بِسْمِ اللَّهِ وَبِاللَّهِ، وِعلى‏ سُنَّةِ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و در گرفتن ناخن ابتدا کند به انگشت کوچک دست چپ و ختم کند به انگشت کوچک دست راست و همچنین کند در گرفتن ناخنهاى پاى خود نیز پس ریزهاى ناخن را دفن کند یازدهم بوى خوش بکار برد و جامه‏هاى پاکیزه خود را بپوشد دوازدهم تصدّق کند که موافق روایتى صدقه در شب جمعه و روز آن هزار برابر اوقات دیگر است سیزدهم آنکه براى اهل و عیال چیز نیکوى تازه از میوه و گوشت بخرد تا شاد شوند به آمدن جمعه چهاردهم هنگامیکه ناشتا است انار بخورد و هفت‏برگ کاسنى پیش از زوال بخورد و از حضرت موسى بن جعفرعلیه السلام مرویست که هر که یک انار در روز جمعه ناشتا بخورد تا چهل روز دلش را نورانى گرداند و اگر دو انار بخورد تا هشتاد روز و اگر سه انار بخود تا صد و بیست روز و وسوسه شیطان را از او دور گرداند و هر که وسوسه شیطان از او دور گردد معصیت خدا نکند و هرکه معصیت‏خدانکند داخل بهشت شود وشیخ درمصباح فرموده فضیلت بسیار روایت شده در خوردن انار در روز جمعه و در شب آن پانزدهم خود را از کارهاى دنیا فارغ سازد و مشغول به آموختن مسائل دین‏خود شود نه آنکه روز جمعه را صرف کند به سیر و گشت و تفرّج در باغها و مزارع مردم  ومصاحبت با اراذل و بیعاران و مسخره‏گى و عیب‏گوئى مردمان و خنده‏هاى قهقهه و خواندن اشعار و خَوْض در باطل و امثال اینها که مفاسدش زیاده از آنستکه ذکر شود، و از حضرت صادق‏علیه السلام منقول است که اُفّ‏ْ باد بر مسلمانى که در هفته روز جمعه را صرف آموختن مسائل دین خود نگرداند و براى این امر خود را از کارهاى دیگر فارغ نسازد، واز حضرت رسول‏صلى الله علیه وآله منقول است‏که هرگاه ببینیدکه در روزجمعه مرد پیرى تواریخ جاهلیّت و کفر را براى مردم نقل مى‏کند سنگ‏ریزه بر سرش بزنید شانزدهم هزار مرتبه صلوات بفرستد و از حضرت امام محمد باقرعلیه السلام مرویست که هیچ عبادتى در روز جمعه نزد من محبوبتر نیست از صلوات بر محمّد وآل مُطَهَّرِ او صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ مؤلّف گوید که اگر فرصت نکرد اَقَلاًّ صد مرتبه صلوات را ترک نکند تا در قیامت روى او نورانى شود و روایت شده که هر که در روز جمعه صد مرتبه صلوات فرستد و صد مرتبه اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبّى‏ واَتُوبُ اِلَیْهِ بگوید و صد مرتبه توحید بخواند البتّه آمرزیده شود و نیز روایت است که صلوات بر محمّد و آل محمّد در مابین ظهر و عصر برابر است با هفتاد حجّ هفدهم زیارت حضرت رسول و ائمّه طاهرین سَلامُ اللَّه عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ نماید و بیاید کیفیّت آن در باب زیارات هیجدهم بزیارت اموات و زیارت قبر پدر و مادر یا یکى از ایشان برود که فضیلت دارد و از حضرت باقرعلیه السلام روایت شده که زیارت کنید مردگان را در روز جمعه که مى‏دانند کیست که بزیارت ایشان رفته است و شاد مى‏شوند نوزدهم دعاى ندبه را که از اعمال اَعْیادِ اَرْبَعَه است بخواند و بیاید بعد از این در محلّ خودش انشاءاللّه تعالى بیستم بدانکه از براى روز جمعه بغیر از نافله آن که بیست رکعت است و کیفیّت آن بنا بر مشهور آن است که شش رکعت آن در وقتى که آفتاب پهن شود بجا آورده شود و شش رکعت دیگر وقت چاشت و شش رکعت دیگر نزدیک زوال و دو رکعت بعد از زوال پیش از فریضه و یا آنکه شش رکعت اوّل را بعد از نماز جمعه یا ظهر بجا آورد بنحوى که در کتب فُقَهاءِ و مَصابیح ذکر شده نمازهاى دیگر نیز نقل شده و آنها بسیار است و ذکر بعضى از آنها در اینجا مناسب است اگر چه اکثر آنها اختصاصى بجمعه ندارد لکن در روز جمعه بجا آوردن آنها افضل است از جمله آنها است نماز کامله که شیخ و سیّد و شهید و علّامه و دیگران بسندهاى معتبر بسیار از حضرت امام جعفر صادق‏علیه السلام روایت کرده‏اند از آباء گرام آن حضرت که حضرت رسول‏صلى الله علیه وآله فرمود که هر که در روز جمعه پیش از زوال چهار رکعت نماز بگذارد و در هر رکعت سوره حمد را ده مرتبه و هر یک از «قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ» و «قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ» و «قُلْ یا أیُّها الْکافِرُونَ» و «آیةالکرسى» را ده مرتبه و به روایت دیگر «اِنّا اَنْزَلْناهُ فى‏ لَیلةِ الْقَدر» و آیه «شَهِدَ اللَّهُ» را نیز هر یک ده مرتبه بخواند و چون از چهار رکعت نماز فارغ شود صد مرتبه استغفار کند و صد مرتبه بگوید «سُبْحانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ للَّهِ‏ِ وَ لا اِلهَ اِلَّا اللَّهُ وَ اَللَّهُ اَکْبَرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلىِّ الْعَظیمِ» پس صد مرتبه صلوات بفرستد پس هر که این عمل را بجا آورد حقّ تعالى دفع کند از او شرّ اهل آسمان وشرّ اهل زمین و شرّ شیطان و شرّ پادشاهان جائر را تا آخر خبر که تمامش در ذکر فضیلت این نماز است نماز دیگر حارث همدانى از حضرت امیرالمؤمنین‏علیه السلام روایت کرده است که اگرتوانى‏درروزجمعه‏ده‏رکعت‏نمازبکن‏ورکوع‏وسجودش را تمام بجا آور و بعد از هر دو رکعت صد مرتبه بگو سُبْحانَ اللَّهِ‏وَبِحَمْدِهِ‏که‏فضیلت‏بسیارداردنمازدیگربسندمعتبر از حضرت صادق‏علیه السلام منقول است که هر که سوره ابراهیم و سوره حِجْر را در دو رکعت در روز جمعه بخواند هرگز پریشانى و دیوانگى و بلائى به او نرسد.