الکافی، جلد ۱، کتاب عقل و جهل، حدیث ۲۱
٢١/٢١. الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ، عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنِ الْوَشَّاءِ، عَنِ الْمُثَنَّى (۱) الْحَنَّاطِ، عَنْ قُتَیْبَةَ الْأَعْشىٰ، عَنِ ابْنِ أَبِی یَعْفُورٍ، عَنْ مَوْلىً لِبَنِی شَیْبَانَ: عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ‌السَّلاَمُ، قَالَ: «إِذَا قَامَ قَائِمُنَا، وَضَعَ اللّٰهُ یَدَهُ (۲) عَلىٰ رُؤُوسِ الْعِبَادِ، فَجَمَع بِهَا عُقُولَهُمْ وَ کَمَلَتْ بِهِ (۳) أَحْلامُهُمْ (۴)»(۵).
ترجمه:
٢١/٢١.حسین بن محمد، از مُعلّى بن محمد، از وشّاء، از مُثنّىٰ حنّاط، از قُتیبه اعشى، از ابن ابى یعفور، از مولاى بنى شیبان، از امام محمد باقر علیه‌السلام روایت کرده است که آن حضرت فرمود که: «چون قائم ما بر پا شود و ظاهر گردد، خدا دست قدرت و رحمت خویش را بر سرهاى بندگان گذارد و عقل‌هاى ایشان را در آن جمع گرداند (یا به واسطه‌ی آن اختلاف از میانه‌ی ایشان برخیزد). و عقل هر یک به سر حد کمال رسد».
پی‌نوشت‌ها:
(۱). فی «ألف، ب، ض، و، بح، بس»: «مثنّى» من دون الألف و اللام.
(۲). الضمیر فی «یده» راجع إلى اللّٰه تعالىٰ، أو إلى القائم علیه‌السلام، و «یده» کنایة عن الرحمة و الشفقة و النعمة و الإحسان، أو کنایة عن الواسطة فی الفیض. و المراد من الرؤوس نفوسهم الناطقة، فالمعنى: أنزل رحمته و أکمل نعمته، أو واسطة جوده و فیضه، و المراد بها إمّا القائم علیه‌السلام، أو العقل الذی هو أوّل ما خلق اللّٰه، أو ملک من ملائکة قدسه و نور من أنوار عظمته. راجع: شرح صدر المتألهین، ص ١١٠؛ شرح المازندرانی، ج ١، ص ٣٩٩-٤٠٢؛ الوافی، ج ١، ص ١١٤؛ مرآة العقول، ج ١، ص ٨٠.
(۳). فی کمال الدین: «بها».
(۴). «الأحلام»: جمع الحِلْم بمعنى العقل، و هو فی الأصل: الأناة و التثبّت فی الاُمور، و ذلک من شعار العقلاء. انظر: النهایة، ج ١، ص ٤٣٤ (حلم).
(۵). کمال الدین، ص ٦٧٥، ح ٣١، بسنده عن الحسین بن محمّد الوافی، ج ١، ص ١١٤، ح ٢٥؛ و ج ٢، ص ٤٥٦، ح ٩٧٣.
