بر بال قلم ( بخش بیست و ششم )
چهارشنبه, ۲ آذر ۱۳۸۴، ۰۴:۳۲ ق.ظ
بررسی بافتار نوشته « ارتباط منطقی بین اجزای درونی و تار و پود نوشته » را بافتار می گوییم .معمولا هر نوشته را می توان در سه بخش اصلی سامان داد : مطلع , متن , مقطع .یک . مطلع :مطلع , سر آغاز نوشته است که می توان آن را با نامی دلخواه همچون در آمد و مقدمه نامید و گاه نیز برای آن نامی ننهاد , بلکه آن را تنها در بند ( = پاراگراف ) یا بندهای آغازین آورد . « حسن مطلع » یا « خوب آغازی » از ویژگی های نوشته استوار است و سبب می شود که خواننده به سوی آن جلب گردد .انواع مطلع :- نوشته های با مقدمه : مطلع مقدمه ای بر متن است .- نوشته های بی مقدمه : مطلع جزء آغازین متن اصلی است .- نوشته های از میانه : مطلع جزء میانی متن اصلی است .دو . متن :نویسنده جان کلام و اصل موضوع را در بخشی به نام « متن » عرضه می کند . متن به منزله استخوان بندی نوشته است . در این بخش است که نویسنده باید همه نیروی خویش را به کار گیرد تا با بهره وری از قدرت تفکر و تخیل , صورتهای ذهنی خویش را در قالب الفاظ و تعابیری مناسب بریزد . در تنظیم متن , پاراگراف بندی مهم ترین کار است .سه . مقطع :در بخش پایانی یا مقطع , نویسنده پیام مطلوب خویش را به خواننده می رساند . بنابراین , آن گاه می توان به نوشته پایان داد که مطلب به اندازه کافی پرورانده شده و خواننده در انتظار نتیجه گیری باشد . از آنجا که بیشتر خوانندگان از همین بخش پایانی به مقصود نویسنده دست می یابند , عبارات این بخش باید زیبا , دلنشین و رسا و گویا و هرگز در قالب های نخ نما شده و کلیشه ای و خسته کننده عرضه نشوند .انتخاب عنوان مناسب :شش شیوه موفق انتخاب عنوان :1 - استفاده از آیات قرآن , خواه از عین الفاظ آنها و خواه از واژه های برگرفته آن ها , مانند نون والقلم ( داستانی از جلال آل احمد ) و تنفس صبح ( مجموعه شعری از قیصر امین پور )2 – انتخاب مصراع یا بخشی از یک شعر , مانند چون سبوی تشنه ( کتابی از دکتر محمد جعفر یاحقی ) و بحر در کوزه ( کتابی از دکتر عبد الحسین زرین کوب ) و تماشاگه راز ( کتابی از استاد شهید مرتضی مطهری )3 - گزینش یک مثل , مانند از ماست که بر ماست ( داستانی از محمد علی جمال زاده ) 4 – انتخاب تعابیر متناقض نما , مثل روشنتر از خاموشی ( یک مجموعه شعر معاصر )5 – استفاده از قلب و عکس , مثل آزادی مجسمه ( سفر نامه ای از دکتر محمد علی اسلامی ندوشن )6 – به کار بردن یک سوال , مانند مزار زهرا (س) کجاست ؟