حضرت عبدالعظیم حسنی که بود و کجا می‌زیست و چگونه و در چه تاریخی به شهادت رسید؟
پرسش:
حضرت عبدالعظیم حسنی که بود و کجا می‌زیست و چگونه و در چه تاریخی به شهادت رسید؟
پاسخ:
حضرت عبدالعظیم بن عبداللّه بن علی بن الحسن بن زید بن الحسن بن علی بن ابی طالب، از بزرگان روات و علما و صاحب ورع و تقوا است و از اصحاب امام جواد علیه‌السلام و امام هادی علیه‌السلام و احادیث بسیار از ایشان روایت کرد. در منزلت و مقام وی آمده است که مردی از اهل ری به خدمت حضرت علی بن محمد النقی امام هادی علیه‌السلام رفت. حضرت پرسید: کجا بودی؟ او گفت: به زیارت امام حسین علیه‌السلام رفته بودم. امام فرمود: اگر قبر عبدالعظیم را که نزد شما است زیارت می‌کردی مانند کسی بودی که امام حسین علیه‌السلام را زیارت کرده باشد.(۱)
احمد بن خالد برقی می‌گوید: عبدالعظیم حسنی از دست حاکم و سلطان زمان خودش فراری شد و در خانه‌ی مردی از شیعیان در ری پنهان شد. در آن خانه عبادت می‌کرد و روزها روزه می‌گرفت و شب‌ها به عبادت می‌پرداخت و مخفیانه از خانه برای زیارت قبری که نزدیک محلّ سکونت وی بود، بیرون می‌رفت و می‌گفت: این قبرِ مردی از فرزندان موسی بن جعفر است. کم‌کم خبر ایشان در بین شیعیان پخش شد و گروه گروه به دیدار حضرت عبدالعظیم می‌آمدند.
شخصی از شیعیان پیامبر را در خواب دید که فرمود: مردی از فرزندان من نزد درخت سیب در باغ عبدالجبار بن عبدالوهاب دفن خواهد شد. حضرت عبدالعظیم مریض شد و بعد از مدتی فوت کرد و در جیب لباسش نوشته‌ای یافتند که در آن نوشته بود: من ابوالقاسم عبدالعظیم بن عبداللّه بن علی بن الحسن بن زید بن الحسن بن علی بن ابی طالب علیه‌السلام هستم.(۲)
حضرت عبدالعظیم از نوادگان حضرت امام حسن علیه‌السلام می‌باشد و از اصحاب امام جواد و امام هادی علیهما‌السلام بود و عقاید خود را بر امام هادی علیه‌السلام عرضه داشت و امام او را تأیید کرد.
مناسب است ما این روایت را نقل کنیم. شیخ صدوق (ره) و غیر ایشان از جناب عبدالعظیم روایت کرده‌اند که فرمود: بر آقای خودم، حضرت امام هادی علیه‌السلام وارد شدم. چون مرا دید فرمود: مرحبا به تو ای ابوالقاسم! تو ولی ما هستی. عرض کردم : ای فرزند رسول خدا! می‌خواهم دین خود را بر شما عرضه کنم. اگر مورد پسند شما است تأیید بفرمایید و اگر ناپسند است راهنمایی‌ام کنید.
من عقیده دارم خدا، واحد و یگانه است و مثل و مانندی ندارد و جسم و صورت و عرض و جوهر نیست، بلکه پدیدآورنده‌ی اجسام و صورت‌هاست. پروردگار و مالک هر چیزی است. او مالک و صاحب هر چیزی است. عقیده دارم محمد (ص) پیامبر و رسول و آخرین آنان است و بعد از او پیامبری نخواهد بود و تا روز قیامت دین آن حضرت اسلام خواهد بود و شریعت دیگری نخواهد بود. عقیده دارم امام و خلیفه و ولی امر بعد از پیامبر (ص) امیرالمؤمنین علیه‌السلام و بعد از آن حسن علیه‌السلام و بعد حسین علیه‌السلام و علی بن الحسین و بعد محمد بن علی و سپس جعفر بن محمد و بعد موسی بن جعفر و بعد علی بن موسی و سپس محمد بن علی است و بعد شما را امام می‌دانم.
حضرت فرمود: بعد از من پسرم حسن و بعد از او مهدی علیه‌السلام خواهد بود که کسی او را نمی‌بیند و از نظرها غائب خواهد بود و زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد پس از این که پر از ظلم و جور شده باشد.
گفتم: عقیده دارم دوست ایشان دوست خداست و دشمن ایشان دشمن خدا است و اطاعت ایشان واجب ومعصیت اینان معصیت خدا است. عقیده دارم معراج و سؤال در قبر و بهشت و جهنم و صراط و میزان حق است و قیامت خواهد آمد و همه زنده خواهیم شد.
پس امام هادی علیه‌السلام فرمود: ای ابوالقاسم! به خدا این است دین پسندیده‌ی ثابت؛ بر همین اعتقاد بمان! خداوند تو را براین اعتقاد محافظت کند.(۳)
حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام در حدود سال ۲۵۰ یا ۲۵۲ از دنیا رفت.(۴)
پی‌نوشت‌ها:
۱. شیخ عباس قمی، منتهی الآمال، ج ۱ ص ۲۴۶.
۲. الخوئی، معجم رجال الحدیث، ج ۱۰ ص ۴۶.
۳. منتهی الآمال، ج ۲ ص ۳۹۲.
۴. محمد جواد نجفی، ستارگان درخشان، ج ۴ ۲۱۹.۲
* منبع: مرکز پاسخ‌گویی به سوالات دینی
