شهید مرتضی مطهری
بی‌گمان یکی از موثرترین افراد در تبلور شخصیت علمی من و بسیاری از نیروهای مذهبی و انقلابی در دهه‌های نخست بعد از انقلاب شهید مطهری است. بعید است در میان چهره‌های شاخص فرهنگی - مذهبی و حتی سیاسی - اجتماعی نیم‌قرن اخیر کسی را بیابیم که با آثار شهید مطهری آشنا نباشد.
آثار مطهری دارای ویژگی‌هایی است که تک‌تک آن در آثار دیگران هم باشد اما جمع آن احتمالا فقط در آثار او یافت می‌شود.
مطهری مجتهد بود و با زیر و زبر فقه و اصول فقه آشنا بود و نظام تقنین اسلامی را به خوبی می‌شناخت.
مطهری فیلسوف بود؛ این توانایی باعث می‌شد وی بر جنبه‌های عقلی تعالیم اسلام اشراف بی‌نظیر بیابد و به خوبی توانایی تحلیل آموزه‌های اسلامی را داشته باشد.
مطهری اهل عرفان و سیر و سلوک و ذکر و ورد و مناجات نیمه‌شبان و گریه‌های سحری بود. او از مناجات لذت می‌برد و به تمام معنا از دین‌داری خود لذت می‌برد.
مطهری درد دین داشت و بر خلاف بسیاری از شخصیت‌های حوزوی هم‌عصر خود به جای پرداختن به مباحث فقهی تکراری که صدها بار موضوع تدریس و تحقیق محققان و عنوان ده‌ها درس خارج حوزه‌ها بود به حل مسائلی پرداخت که در جامعه‌ی ایران در دهه‌های سی، چهل و پنجاه، ذهن جوانان را به خود مشغول ساخته بود. او برای پاسخ‌گویی به مشکلات و حل معضلات علمی و دینی از انجام سخنرانی در جلسات مذهبی، گفتگوی علمی با اقشار تحصیل‌کرده‌ی دانشگاهی، شرح و تدریس سخت‌ترین متون فلسفی تا نگارش مقالات در مجلات عمومی و نوشتن کتاب داستان، ابایی نداشت.
عمق علمی آثار علمی، مانع روان‌نویسی وی نبود چندان که تفاوت چندانی میان دست‌نوشته‌ها و سخنرانی‌های پیاده‌شده‌اش از حیث روانی به چشم نمی‌خورد و هر دو دسته برای خوانندگان آثار او عمیق و لذت‌بخش هستند.
مطهری این شانس را پیدا کرد که آثارش از سوی امام خمینی بلااستثناء آموزنده و روان‌بخش معرفی شود و شاید شانس نسل انقلاب بود که تحت تاثیر توصیه‌ی امام خمینی (ره) و جانشین او آیت‌الله خامنه‌ای به خواندن آثار او تشویق و از چشمه‌ی پرفیض آثار او سیراب گشتند.
با همه‌ی این‌ها، شهادت مطهری اذهان نسل‌های بعد از انقلاب که درگیر مشکلات و معضلات فکری جدید گردیده بودند را از شنیدن پاسخ‌های علمی آن شهید بی‌بهره ساخت. با این حال به نظر من چشمه‌ای که مطهری با قلم و قدم خود آفرید تا سال‌ها و یا قرن‌ها به جوشش خود ادامه خواهد داد.
به سهم خودم سال‌گرد شهادت این انسان بزرگ را به همه‌ی علاقه‌مندان به مطالعات دینی تبریک و تسلیت می‌گویم.
حسین رهنمایی
* این متن عینا از کانال تلگرامی دکتر حسین رهنمایی بدون هیچ تغییری و فقط با ویرایش تایپی، نقل شده است.
