مجاهده با نفس - کبر (چهل حدیث)

کبر

کبر عبارتست از یک حالت نفسانیه که انسان بر غیر خود بزرگی کند و بزرگی فروشد. و با عجب تفاوت دارد. عجب خودپسندی است و کبر فخرفرشی است. انسان که در خود کمالی دید، یک حالت سرور در او به وجود می‌آید که آن عجب است و چون غیر خود را فاقد آن کمال دید به او حالتی دست می‌دهد که بر غیر خود بزرگی دارد که آن کبر است. کبر دارای درجاتی است.

اول کبر به خدا. دوم کبر به انبیاء. سوم کبر به اوامر خدا. چهارم کبر به بندگان خدا.

کبر به خدا از همه قبیح‌تر و مهلک‌تر است که در اهل کفر و جحود پیدا می‌شود. کبر به انبیاء در صدر اسلام بسیار اتفاق  افتاده است. کبر به اوامر خدا در بعضی از اهل معصیت دیده می‌شود، مثلا ترک نماز کند زیرا وضع سجده را با مقام خود مناسب نمی‌بیند. در کبر بر بندگان خدا از همه بدتر، کبر بر علما و دانشمندان است.

امام صادق^(ع) فرمود: هیچ بنده‌ای نیست مگر در سر او لجامی است و فرشته‌ای که آن را نگه می‌دارد. پس وقتی تکبر کند  خدا می‌فرماید پایین بیا و لجام پایین می‌آید. پس او در پیش خود بزرگترین است و در چشم مردم کوچکترین. و هنگامی که تواضع می‌کند لجام در سر او مرتفع می‌شود. پس نزد خود کوچکترین است و نزد مردم رفیع‌ترین. پس اگر فروتن شوی مردم تو را احترام کنند.

هر کس بخواهد در صدد اصلاح نفس برآید باید بر خلاف میل آن رفتار کند. اگر نفس از او تمنا کرد در صدر مجلس نشیند برخلاف آن عمل کند. به سیره اهل بیت^(ع) رجوع نماید. شاید در اول امر زحمت داشته باشد اما در ادامه‌ی راه اصلاح، آسان می‌شود. در هر صورت مکاید نفس و شاهکاری‌های او به قدری دقیق است که انسان به جز پناه به خدا چاره‌ای ندارد.

ادامه دارد...

 

 

* این پست توسط آقای عارف در کیمیای میهن‌بلاگ ثبت شده است، که بیان نتوانسته در انتقال آرشیو کیمیا به اینجا نام نویسنده را با خودش بیاورد. تاریخ ویرایش: یک‌شنبه ۱۳۹۸/۰۱/۰۴