وظیفه ما در عصر غیبت
«ابراز ارادت» به ساحت قدسى حضرت مهدى علیهالسلام، از مهم‌ترین وظایفى است که منتظران آن امام عزیز در عصر غیبت دارند. این مهم مفهومى است که مىتواند مصادیق مختلفى داشته باشد مانند دادن صدقه به قصد سلامتى آن امام همام، هدیه کردن ثواب اعمال واجب یا مستحب به آن حضرت و مواردى از این قبیل. تردیدى نیست که این ابراز ارادت، گذرگاهى جهت ازدیاد معرفت و محبت نسبت به آن عزیز غایب از نظر است و معرفت و محبت، معبرى است تا به آن امام بزرگوار تقرب بیشترى حاصل کنیم. این نوشتار را به دو مصداق موضوع یاد شده اختصاص دادهایم:
اول: دادن صدقه به قصد سلامتى امام عصرعلیهالسلام، از جمله تکالیفى است که منتظران آن امام بزرگوار در عصر غیبت بر عهده دارند. بدون شک آن حضرت بىنیاز از آن است که منتظران، براى سلامتىاش صدقه بدهند، ولى همان‌طور که گفته شد، ابراز ارادت به آن بزرگوار و اعلام تبعیت از آن حضرت نشانهها و علائمى دارد که از آن جمله مىتوان علاقه به سلامتى حضرتش را عنوان نمود. و این کار -همان‌طور که در زندگى شخصى خودمان با دادن صدقه تامین مىشود- نسبت به آن امام بزرگوار هم سارى و جارى است. مضافاً این که بنا به روایتى از رسول مکرم اسلام؛ هیچ بندهاى ایمان نیاورد مگر آن که من نزد او از خودش محبوب‌تر باشم، و خاندانم از خاندانش نزد او محبوب‌تر باشند و عترت من نزد او از عترت خودش محبوب‌تر باشند و ذات من از ذات خودش نزد او محبوب‌تر باشد.(۱) با این حساب، اگر براى سلامتى خود، یا خانواده‌ی خودمان صدقه مىدهیم، این کار براى کسى که از ما و خاندانمان عزیزتر است اولى مىباشد؛ و چه کسى در این خصوص عزیزتر و شایستهتر از حضرت مهدىعلیهالسلام؟
بر همین اساس است که مرحوم «سید بن طاووس» به فرزندش چنین سفارش مىکند: «...پس در پیروى و وفادارى... نسبت به آن حضرت به گونهاى باش که خداوند و رسول او و پدران آن حضرت و خود او از تو مىخواهند و حوائج آن بزرگوار را بر خواستههاى خود مقدم بدار؛ آن هنگام که نمازهاى حاجت را به جاى مىآورى، صدقه‌دادن از سوى آن جناب را پیش از صدقه‌دادن از سوى خودت و عزیزانت قرار بده ...»(۲)
چه نیکوست منتظران امام عصرعلیهالسلام، روزانه به قصد سلامتى آن امام همام مبلغى به نیازمندان صدقه بدهند. بدیهى است آن حضرت را به این صدقات نیازى نیست، ولى همان‌طور که گفته شد این کار ابراز ارادت به ساحت قدسى آن امام شریف و گذرگاهى است تا کسب محبت و تقرب به آن بزرگوار حاصل آید. مضافاً این که بر حسب روایات متعدد، اعمال ما هر از چند گاه خدمت حضرتش عرضه مىشود و چون آن بزرگوار، این مقدار وفادارى را از ناحیه‌ی منتظرانش مشاهده کنند، خرسند مىگردند و کدام توفیق براى منتظران از این بالاتر که لبخند رضایت و خرسندى بر لبان امام خود -که جان عالمیان فدایش باد- بنشانند؟ و اگر ما عملا خواستار سلامتى حضرتش باشیم و در این راه از بذل مال دریغ نکنیم، آیا آن منبع فیض، سلامتى ما را از خداوند نخواهد خواست؟
دوم: هدیه‌دادن ثواب اعمال مستحب به آن امام شریف از دیگر مصادیق ابراز ارادت به آن حضرت است. در زندگى روزمره هدیه و چشمروشنى گذرگاهى براى اعلام دوستى و نیز رفع کدورت‌ها است. روایات فراوانى از پیامبراکرمصلىالله علیه و آله، در این خصوص وارد شده است. به دو روایت بسنده مىکنیم: -به یکدیگر هدیه بدهید تا رشته‌ی محبتتان استوار شود؛ زیرا هدیه محبت را بیفزاید و کینه و کدورت را از میان ببرد.(۳) هم‌چنین آن بزرگوار فرمود: -هیچ کس نباید هدیه‌ی برادرش را رد کند، اگر توانست آن را عوض دهد.(۴)
هدیه‌کردن ثواب و پاداش اعمال پسندیده به امام عصرعلیهالسلام، از زیباترین و مستقیمترین راه‌هایى است که بیان‌گر ابراز محبت و وفادارى به آن حضرت است و همان‌طور که در بحث صدقه به قصد سلامتى آن امام همام گفته شد؛ آن بزرگوار را به این هدایا نیازى نیست، بلکه ما به ابراز مودت و دوستى نسبت به آن حضرت نیازمندیم و براى رسیدن به این مطلوب، کدام راه مستقیمتر از هدیه‌کردن پاداش اعمال نیکو به آن امام عزیز؟
مرحوم «صدرالاسلام همدانى» در کتاب «تکالیف الانام فى غیبة الامام» یا «پیوند معنوى با ساحت قدس مهدوى» مىنویسد: از جمله تکالیف بندگان در عصر غیبت امام عصرعلیهالسلام، هدیه‌کردن ثواب طاعات و عبادات اعم از واجب و مستحب به آن حضرت و پدران بزرگوار ایشان است؛ زیرا این کار باعث قبولى عبادات و ازدیاد طاعات زیاد بنده خواهد شد. و در ادامه و به نقل از «سید بن طاووس» روایتى را چنین مىآورد: کسى که ثواب نماز خود را -چه واجب و چه مستحب- براى رسول خداصلىالله علیه و آله، امیرمؤمنان و اوصیاى گرامى او قرار بدهد، خداوند ثواب نمازش را چند برابر مىکند... و پیش از جدا شدن روح از بدنش به او مىگویند: اى فلان! دلت خوش و چشمت روشن باد بدانچه خداوند متعال براى تو مهیا کرده است... (۵)
هدیه‌کردن پاداش اعمال به امام عصرعلیهالسلام، منحصر به ثواب نماز نیست، ثواب و پاداش هرگونه اعمال خیر را مىتوان مشمول این نکته قرار داد. چنان که مرحوم «سید محمد تقى موسوى اصفهانى»، قرائت قرآن و غیره را مشمول این نکته دانسته است.(۶) هم‌چنین مرحوم طبرسى در «النجم الثاقب» حج کردن به نیابت از سوى آن حضرت را عنوان نموده و این کار را از قدیم در میان شیعیان امرى مرسوم دانسته است.(۷)
هدیه‌نمودن پاداش اعمال نیک به ساحت قدسى حضرت مهدىعلیهالسلام، امر پیچیدهاى نیست و به مقدمات عریض و طویلى نیاز ندارد، همین که انسان نیت کند ثواب این عمل نیک هدیهاى براى امام عصرعلیهالسلام باشد، کفایت مىکند. چنان که راوى از امام سؤال کرد چگونه نماز خود را هدیه کند؟ امام جواب داد: ثواب نماز خود را براى پیامبرصلىالله علیه و آله، و یا هر کدام از ائمهعلیهمالسلام، نیت مىکند و پس از سلام نماز بگوید: اللهم انت السلام و منک السلام یا ذاالجلال و الاکرام، صلى الله على محمد و آل محمد.» این‌ها رکعاتى بود هدیه به بندهات محمد بن عبدالله... .»(۸)
طبیعى است که این هدیه مىتواند به هر کدام از معصومین دیگر از جمله حضرت مهدىعلیهالسلام تعلق بگیرد. از این‌ها [که] بگذریم هدیه‌دادن پاداش اعمال نیک به حضرت ولىعصرعلیهالسلام، همان‌طور که گفته شد موجب قبولى و ازدیاد پاداش اعمال مىگردد و در حقیقت این کار مُهر تضمینى است بر قبولى عمل به شرط برخوردارى از سایر شرایط.
چه نیکو و پسندیده است که منتظران در غیبت امام خود، به آن حضرت ارادت ورزند و با دادن صدقه به قصد سلامتى آن حضرت و نیز اهداى پاداش اعمال پسندیده -چه واجب و چه مستحب- به آن عزیز غایب از نظر اعلام محبت کنند.
پىنوشتها:
۱. سید محمد تقى اصفهانى، مکیال المکارم، ترجمه، ج ۲، ص ۲۹۷.
۲. همان، ص ۲۸۸؛ النجمالثاقب، ترجمه، ص ۷۷۳.
۳. نهج الفصاحه، حدیث ۱۱۸۹.
۴. همان، حدیث ۲۵۳۶.
۵. صدرالاسلام همدانى، پیوند معنوى با ساحت قدس مهدوى، ص ۲۲۵.
۶. سید محمد تقى اصفهانى، در دوران غیبت امام مهدىعلیهالسلام، چه کنیم؟ ص ۱۱.
۷. النجم الثاقب، ترجمه، ص ۷۷۴.
۸. مهر محبوب، سیدحسین حسینى، ص ۸۶.
* این پست توسط آقای اسماعیل مصفا در کیمیای میهن‌بلاگ
ثبت شده است، که بیان نتوانسته در انتقال آرشیو کیمیا به اینجا نام نویسنده را با خودش بیاورد. تاریخ ویرایش: جمعه ۱۳۹۸/۰۱/۰۹
