پرسمان حقوقی (۵): اصول همسایه‌داری
بسمه تعالی
سلام
سوال:
آیا اصول همسایه‌داری را می‌دانید؟
آپارتمان‌نشینی علاوه بر مزایا، معایبی نیز به همراه دارد. شاید برای بعضی از ما که در آپارتمان سکونت داریم پیش آمده باشد که با همسایه‌ای مواجه شویم که به عنوان مثال حق شارژ خود را پرداخت نمی‌کند، یا با ایجاد سر و صدای غیرمتعارف موجب سلب آرامش همسایگان مجاور می‌شود، یا علی‌رغم تذکرات عدیده هیئت مدیره ساختمان مبنی بر نگذاشتن جاکفشی در راهرو باز هم اقدام به این عمل می‌کند و...
سوال اینجاست که چگونه با چنین مواردی برخورد کنیم؟ آیا اصولاً حقی برای ما که متضرر از این قبیل رفتار همسایگان می‌شویم وجود دارد که بخواهیم در صدد دفاع از آن برآییم؟
پاسخ:
باید گفت این یک تکلیف اخلاقی و قانونی است، که ساکنان آپارتمان اعم از مالک و مستأجر به یکدیگر احترام بگذارند. اما در پاره‌ای موارد خلاف این مسئله در آپارتمان‌ها دیده می‌شود ، به عنوان مثال همسایه‌ای که اقدام به سر و صدای غیرمتعارف در منزل خود می‌کند با این استدلال که (چاردیواری اختیاری). این جمله به هیج وجه از نظر علم حقوق پذیرفته نیست چرا که طبق ماده‌ی ۱۳۲ قانون مدنی کسی نمی‌تواند در ملک خود تصرفی کند که موجب تضرر همسایه شود مگر تصرفی که به قدر متعارف و برای رفع حاجت یا رفع ضرر از خود باشد. در مثال بالا اگر میزان سر و صدا به قدری باشد که موجب سلب آرامش از همسایگان مجاور شود از نظر قانون مدنی مردود و قابل پیگیری است.
اما در خصوص تصرفات خارج از واحد آپارتمان مانند نصب (سردر) و تغییر شکل (در) که در مرئی و منظر است باید گفت مطابق ماده‌ی ۹ قانون تملک آپارتمان‌ها هیچ مالکی بدون موافقت اکثریت سایر مالکین حق چنین تصرفی را ندارد و هم‌چنین مطابق ماده‌ی ۳ آئین‌نامه‌ی اجرائی قانون تملک آپارتمان‌ها گذاشتن میز و صندلی و هر نوع اشیاء دیگر در قسمت‌های مشترک مانند راهرو، ممنوع است چرا که قسمت‌های مشترک در ملکیت تمام شرکاء است.
مورد دیگری که بعضاً در آپارتمان‌ها دیده می‌شود، عدم پرداخت حق شارژ ماهانه توسط بعضی از همسایگان است. در این خصوص باید گفت ماده‌ی ۱۰ مکرّر قانون تملک آپارتمان‌ها مفصلاً چگونگی برخورد هیئت مدیره با چنین همسایه‌ای را توضیح داده است اما مختصراً می‌توان گفت، اگر مالک یا استفاده‌کننده، از پرداخت سهم خود از هزینه‌های مشترک امتناع کند از طرف هیئت مدیره به وسیله‌ی اظهارنامه با ذکر مبلغ، و صورت ریز آن‌ها، بدهی مطالبه می‌شود؛ و در صورتی که باز هم امتناع کند مدیر یا مدیران ساختمان می‌توانند اول از طریق قطع خدمات مشترک، از قبیل شوفاژ- آب-برق-گاز- آسانسور و...؛ و اگر باز هم کارگر نبود از طریق اجرائیه اداره‌ی ثبت محل، یا مقامات قضایی بدهی را مطالبه نمایند.
نکته:
تمام مطالبی که گفته شد مربوط به زمانی است که قصد برخور دقانونی با همسایه را داشته باشیم، اما بهتر است ت اجایی که امکان دارد با همسایگان خود سازش کنیم و صبر پیشه کنیم. چرا که بعضاً مشاهده می‌شود یک اختلاف سطحی بین همسایگان که با سازش و صبر حل‌شدنی است به مشاجره‌های طولانی و حرمت‌شکنی و... منجر می‌شود. در روایات اکیداً به رعایت احترام همسایه توصیه شده است تا جایی که رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: «رعایت حرمت همسایه مانند احترام به مادر لازم است».
