کرونا؛ عذاب یا آزمون الهی؟!(۲)
در یک روایت که مضمون و شبیه به آن با سندهای مختلف وارد شده، پذیرش امامت امام الهی موجب آمرزش و رفع عذاب از آن امت می‌شود.
مُحَمَّدِ بْنِ اَلْحَنَفِیةِ قَالَ قَالَ أَمِیرُ اَلْمُؤْمِنِینَ علیه‌السلام سَمِعْتُ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ یقُولُ: قَالَ اَللَّهُ تَعَالَی لَأُعَذِّبَنَّ کلَّ رَعِیةٍ دَانَتْ بِطَاعَةِ إِمَامٍ لَیسَ مِنِّی وَ إِنْ کانَتِ اَلرَّعِیةُ فِی نَفْسِهَا بَرَّةً وَ لَأَرْحَمَنَّ کلَّ رَعِیةٍ دَانَتْ بِإِمَامٍ عَادِلٍ مِنِّی وَ إِنْ کانَتِ اَلرَّعِیةُ غَیرَ بَرَّةٍ وَ لاَ تَقِیةٍ . (بحار الأنوار، جلد۲۶، صفحه۳۴۹)
(امیرالمؤمنین علیه‌السّلام فرمود: از پیغمبر شنیدم که می‌فرمود: خداوند فرموده است هر آینه حتماً عذاب خواهم کرد هر رعیتی (امتی) را که معتقد به رهبری امامی باشد که از جانب من تعیین نشده گر چه آن امت خودشان اشخاص خوبی باشند و حتماً مورد محبت و رحمت قرار خواهم داد هر امتی را که معتقد به امامت امام عادلی که از جانب من تعیین شده، باشد گرچه آن مردم نیکوکار و باتقوی نباشند.)
در برخی آیات و روایات هم داریم که عذاب آسمانی و نابودکننده بعد از بعثت نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله، از این امت برداشته شده است.
وَمَا کانَ اللهُ لِیعَذِبَهُمْ وَأَنتَ فِیهِمْ وَمَا کانَ اللهُ مُعَذِبَهُمْ وَهُمْ یسْتَغْفِرُونَ ﴿الأنفال: ٣٣﴾
(و [ای پیامبر!] تا تو در میان آن‌ها هستی، خداوند آن‌ها را مجازات و عذاب نخواهد کرد؛ و (نیز) تا استغفار می‌کنند، خدا عذاب‌شان نمی‌کند.)
بر اساس این آیه دو عامل مهم در رفع عذاب الهی در بین امت اسلامی وجود دارد: یکی وجود مقدس رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و دیگری استغفار.
در حدیثی از امام باقر سلام‌الله‌علیه این‌گونه آمده است:
أبُو جَعْفَرٍ مُحَمّدُ بْنُ عَلِّی اَلْبَاقِرُ عَلَیهِمَا اَلسلاَمُ أَنَّهُ قَالَ: کانَ فِی اَلْأَرْضِ أَمَانَانِ مِنْ عَذَابِ اَللهِ سُبْحَانَهُ، فَرُفِعَ أَحَدُهُمَا فَدُونَکمُ اَلْآخَرَ فَتَمَسَّکوا بِهِ، أَما اَلْأَمَانُ اَلَّذِی رُفِعَ فَهُوَ رَسُولُ اَللهِ صَلَّی اَللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ أَمَّا اَلْأَمَانُ اَلْبَاقِی فَالاِسْتِغْفَارُ، قَالَ اَللهُ جَلَّ مِنْ قَائِلٍ: «وَ مٰا کٰانَ اَللهُ لِیعَذبَهُمْ وَ أَنْتَ فِیهِمْ وَ مٰا کٰانَ اَللهُ مُعَذبَهُمْ وَ هُمْ یسْتَغْفِرُونَ» (تفسیر نورالثقلین، جلد ۲، صفحه ۱۵۲)
(در زمین دو امان از عذاب الهی هست که یکی از آن‌ها برداشته شده ولی دیگری در اختیار شماست پس به آن متمسک شوید. امانی که برداشته شده رسول خدا است و امانی که باقی مانده استغفار است. خداوند عزّوجلّ فرموده: درحالی‌که تو میان آن‌ها هستی خدا آن‌ها را عذاب نمی‌کند و درحالی‌که استغفار می‌کنند، خداوند آن‌ها را عذاب نمی‌کند).
با این بیان حضرت، با این‌که وجود نازنین پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در بین ما نیست اما مانع دوم عذاب که همان استغفار باشد، چون هم‌چنان در بین مردم ما وجود دارد پس عذاب عمومی و فراگیر هم بر این امت نازل نخواهد شد.
باتوجه‌به این آیات و روایات و نکات به‌دست‌آمده از آن‌ها، عذاب بودن این بلاها و بیماری‌ها برای مردم مسلمان ایران اسلامی، منتفی است و با ضرس قاطع می‌توان گفت که این‌ها عذاب الهی و نابودکننده نیستند.
حالا می‌پردازیم به‌احتمال دوم که آزمون بودن این اتفاقات باشد و ابتدا مختصات آزمون الهی در آیات و روایات و پس از آن مقایسه به شرایط کنونی و در آخر هم به فوائد و برکات آزمون‌های الهی برای مردم و کشور خواهیم پرداخت.
مختصات آزمون الهی
۱ و ۲- یاد خدا و صبر.
از مختصات آزمون الهی که از آیات ۱۵۵ و ۱۵۶ سوره‌ی مبارکه‌ی بقره فهمیده می‌شود این است که مردم در آن‌ها به یاد خدا می‌افتند و با صبر برای عبور از آن مشکلات در کنار هم می‌مانند.
وَلَنَبْلُوَنَّکم بِشَیءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَ الْأَنفُسِ وَ الثَّمَرَاتِ ۗ وَ بَشِّرِ الصابِرِینَ ﴿١٥٥﴾ الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُصِیبَةٌ قَالُوا إِنّا لِلهِ وَ إِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ ﴿١٥٦﴾
(و بی‌تردید شما را به چیزی اندک از ترس و گرسنگی و کاهش بخشی از اموال و کسان و محصولات [نباتی یا ثمرات باغ زندگی از زن و فرزند] آزمایش می‌کنیم و صبرکنندگان را بشارت‌ده* همان کسانی که چون بلا و آسیبی به آنان رسد گویند: ما مملوک خداییم و یقیناً به‌سوی او بازمی‌گردیم).
۳. جداشدن راست‌گو و دروغ‌گو در رابطه با امر ولایت.
در برخی روایات که تفسیر آیات ابتدائی سوره‌ی عنکبوت را نموده‌اند، آمده که این ابتلا و آزمون در خصوص پایبندی و پذیرش مردم نسبت به امر ولایت می‌باشد یعنی تا معلوم شود که چه کسانی در پذیرش امر ولایت صادق و چه کسانی کاذب هستند.
أَحَسِبَ النّاسُ أَن یُتْرَکوا أَن یقُولُوا آمَنّا وَ هُمْ لَا یُفْتَنُونَ ﴿*﴾ وَ لَقَدْ فَتَنّا الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ ۖ فَلَیَعْلَمَنَّ اللهُ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ لَیعْلَمَنَّ الْکاذِبِینَ ﴿العنکبوت: ۲ و ۳﴾
(آیا مردم گمان کرده‌اند، همین که بگویند: ایمان آوردیم، رها می‌شوند و آنان [به‌وسیله‌ی جان، مال، اولاد و حوادث] مورد آزمایش قرار نمی‌گیرند؟ * درحالی‌که یقیناً کسانی را که پیش از آنان بودند، آزمایش کرده‌ایم [پس اینان هم بی‌تردید آزمایش می‌شوند]، و بی‌تردید خدا کسانی را که [در ادعای ایمان] راست گفته‌اند می‌شناسد، و قطعاً دروغ‌گویان را نیز می‌شناسد)
مقایسه با شرایط کنونی
همه‌ی ما شاهد هستیم که مردم ما در این بلاها و مصائب، بیش از پیش با یاد و ذکر الهی دل‌های خود را مشغول نموده‌اند که نشانه‌های آن در جامعه کاملاً آشکار است و نکته‌ی دیگر هم این‌که حقیقتاً مردم ما با استعانت از یاد خدا و توسل به ذوات مقدس اهل‌بیت صلوات‌الله علیهم اجمعین؛ در راه‌حل مشکلات، کاملاً صبور و ثابت‌قدم هستند و به‌هیچ‌وجه در برابر مشکلات ریز و درشت پا از مسیر حقی که انتخاب کرده‌اند پس نکشیده‌اند و هم‌چنان با قدرت رو به جلو حرکت می‌کنند. به عنوان مثال در ماه‌های گذشته که مشکلات اقتصادی زیادی مردم را به شدت آزار داده بود و بسیاری از تحلیل‌گران خارجی خصوصاً دشمنان این انقلاب و مردم تصور می‌کردند که توانسته‌اند بین مردم و حکومت فاصله بیندازند و زمینه‌ی فروپاشی نظام را مهیا می‌دیدند، با شهادت سردار محبوب قلوب ایرانیان همه دیدند که چطور این مردم در پای آرمان‌های الهی و انقلابی خود ایستاده‌اند و هیچ مشکلی نمی‌تواند آن‌ها را ناامید کرده و از صبر و استقامت آن‌ها بکاهد.
نکته‌ی دوم هم که قبلاً ذکر شده و باز اینجا متذکر می‌شوم این‌که مردم در پی مشکلات و مصائب گوناگونی که برایشان پیش آمده اما باز دست از ولایت نکشیده‌اند و با تمام توان گوش به فرمان رهبر الهی خود هستند و از او پیروی می‌کنند و به راستی با همه‌ی وجود ثابت کرده‌اند که در این راه صادق بوده و هستند.
آثار مثبت آزمون‌های الهی
- صلوات، رحمت و هدایت الهی.
از فوائد پیروزی در آزمون‌های الهی طبق فرموده‌ی خداوند باری‌تعالی در سوره‌ی بقره، نزول درودها و رحمت و هدایت الهی بر مردم و جامعه است.
أُولٰئِک عَلَیهِمْ صَلَوَاتٌ مِن ربِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ ۖ وَ أُولٰئِک هُمُ الْمُهْتَدُونَ ﴿البقره: ١۵۷﴾
(آنانند که درودها و رحمتی از سوی پروردگارشان بر آنان است و آنانند که هدایت یافته‌اند)
- ثبت عمل صالح.
مَا کانَ لِأَهْلِ الْمَدِینَةِ وَ مَنْ حَوْلَهُم مِنَ الْأَعْرَابِ أَن یتَخَلَّفُوا عَن رسُولِ اللهِ وَ لَا یرْغَبُوا بِأَنفُسِهِمْ عَن نَفْسِهِ ذٰلِک بِأَنَّهُمْ لَا یصِیبُهُمْ ظَمَأٌ وَ لَا نَصَبٌ وَ لَا مَخْمَصَةٌ فِی سَبِیلِ اللهِ وَ لَا یطَئُونَ مَوْطِئًا یغِیظُ الْکفّارَ وَ لَا ینَالُونَ مِنْ عَدُوٍی نَیلًا إِلّا کتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللهَ لَا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ ﴿التوبة: ١٢٠﴾
(شایسته نیست که اهل مدینه و بادیه‌نشینانی که پیرامون آنانند، از رسول خدا تخلف کنند؛ و آنان را نسزد که به سبب پرداختن به خویش از حفظ جان او [در شداید و سختی‌ها] دریغ ورزند؛ زیرا هیچ تشنگی و رنج و گرسنگی در راه خدا به آنان نمی‌رسد، و در هیچ مکانی که کافران را به خشم می‌آورد، قدم نمی‌گذارند، و از هیچ دشمنی انتقام نمی‌گیرند [و با نبرد با او به کام دل نمی‌رسند] مگر آن‌که به پاداش هر یک از آنان عمل شایسته‌ای در پرونده‌ی آنان ثبت می‌شود؛ چرا که خدا پاداش نیکوکاران را تباه نمی‌کند)
- آمادگی برای کارهای بزرگ‌تر.
یک نکته‌ی کلی و مهم که از مجموع آیات و روایاتِ باب ابتلا و امتحان الهی به دست می‌آید این است که این امتحانات باعث رشد و ترقی فردی و عمومی مؤمنین می‌شود و آن‌ها را برای کارهای بزرگ‌تر آماده و مهیا می‌نماید که از جمله مهم‌ترین آن‌ها آمادگی برای ظهور حضرت بقیت الله الاعظم ارواحنا فداه است. با این نگاه است که می‌توان فلسفه‌ی فراوانی بلایا و مشکلات دوران پیش از ظهور را درک کرد و فهمید. ما با صبر و استقامت در برابر مشکلات طبیعی و غیرطبیعی می‌توانیم به قدرت و تحملی دست پیدا کنیم که بتوانیم یاری‌گر امام زمانمان در مدیریت جهانی‌اش باشیم.
در آخر به دو روایات از باب نمونه اشاره می‌کنم که در آن‌ها بلا و بیماری را برای مؤمن لازم و مفید ارزیابی می‌کند:
کتَابُ اَلْمُؤْمِنِ، بِإِسْنَادِهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ طَرِیفٍ قَالَ: کنْتُ عِنْدَ أَبِی جَعْفَرٍ علیه‌السلام فَجَاءَ جَمِیلٌ اَلْأَزْرَقُ فَدَخَلَ عَلَیهِ قَالَ فَذَکرُوا بَلاَیا لِلشِّیعَةِ وَ مَا یصِیبُهُمْ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ علیه‌السلام إِنَّ أُنَاساً أَتَوْا عَلِی بْنَ اَلْحُسَینِ عَلَیهِمَا السَّلاَمُ وَ عبدالله بْنَ عَبَّاسٍ فَذَکرُوا لَهُمَا نَحْوَ مَا ذَکرْتُمُ قَالَ فَأَتَیا اَلْحُسَینَ بْنَ عَلِی علیه‌السلام فَذَکرَا لَهُ ذَلِک فَقَالَ اَلْحُسَینُ علیه‌السلام وَ اَللَّهِ اَلْبَلاَءُ وَ اَلْفَقْرُ وَ اَلْقَتْلُ أَسْرَعُ إِلَی مَنْ أَحَبَّنَا مِنْ رَکضِ اَلْبَرَاذِینِ وَ مِنَ اَلسَّیلِ إِلَی صِمْرِهِ قُلْتُ وَ مَا اَلصِّمْرُ قَالَ مُنْتَهَاهُ وَ لَوْ لاَ أَنْ تَکونُوا کذَلِک لَرَأَینَا أَنَّکمْ لَسْتُمْ مِنَّا . (بحار الأنوار، ج ۶۴، ص ۲۴۶ - المؤمن، ج ۱، ص ۱۵)
(سعد بن طریف می‌گوید: نزد ابی جعفر امام باقر علیه‌السّلام بودم و جمیل ازرق نزد او آمد و از بلاهای شیعه و آن‌چه بدانها رسد گفتگو شد. ابوجعفر علیه‌السلام فرمود: مردمی نزد امام سجاد و عبدالله بن عباس آمدند و عین همین گفتگوها را کردند و با هم نزد حسین بن علی علیه‌السلام آمدند و آن صحبت‌ها را خدمت ایشان هم عرض کردند پس امام حسین علیه‌السلام فرمود: به خدا سوگند بلا و فقر و کشتار شتابان‌ترند به سمت دوستان ما از دویدن اشتران و از آب سیل به دریاچه‌ی خود... و اگر چنین نبودید می‌دانستیم که از ما نیستید.)
عَنِ اَلرِّضَا علیه‌السلام قَالَ: اَلْمَرَضُ لِلْمُؤْمِنِ تَطْهِیرٌ وَ رَحْمَةٌ وَ لِلْکافِرِ تَعْذِیبٌ وَ لَعْنَةٌ وَ إِنَّ اَلْمَرَضَ لاَ یزَالُ بِالْمُؤْمِنِ حَتَّی مَا یکونَ عَلَیهِ ذَنْبٌ. (مکارم الأخلاق, ج ۱, ص ۳۵۹)
(امام رضا سلام‌الله‌علیه می‌فرماید: بیماری برای مؤمن موجب پاک شدن و رحمت و برای کافر مایه‌ی عذاب و لعنت است و بیماری مؤمن چندان ادامه می‌یابد تا گناهی برایش باقی نماند.)
این دست روایات هم به برخی فوائد این‌گونه مشکلات برای ما، اشاره دارد.
فلسفه‌ی بلاها و بیماری‌ها برای غیر مؤمنین
اما فلسفه و حکمت این بلاها و بیماری‌ها برای غیر مؤمنین و جامعه‌ی غیراسلامی، بحث دیگری است و کاملاً از حیث ماهیت با آن‌چه بر مؤمنین می‌گذرد فرق دارد اگرچه از نظر ظاهری یکی هستند. ما در تحلیل مسائلی از این دست حتماً باید بین مردمانی که حکومت الهی و امامت امام و رهبر الهی را پذیرفته‌اند با غیر آن‌ها تفاوت قائل باشیم همان‌طور که در بخش ابتدائی روایت ابن مهزم از امام صادق علیه‌السلام آمده است که ایشان چون امامت امام من الله را نپذیرفته و عملاً حکومت طاغوت را پذیرفته‌اند لذا کارهای خوب شخصی‌شان نیز برای آن‌ها مفید نخواهد بود و در نتیجه گرفتار عذاب الهی می‌شوند.
طبق روایتی که از امام رضا سلام‌الله‌علیه نقل شد نیز به روشنی به این مطلب تصریح شده است که بیماری برای مؤمن و غیر آن فرق دارد. برای مؤمن پاک‌کننده‌ی گناهان و ضعف‌هایش و هم‌چنین رحمت پروردگار است برای او ولی برای غیر مؤمن یا همان کافر همین بیماری یک نوعی از عذاب الهی و شکنجه برای اوست و البته اگر بر همین روش خود ادامه دهد، عذاب آخرتی هم منتظر او خواهد بود. این معنا از آیاتی از قرآن هم‌چون این آیات فهمیده می‌شود:
وَ لَقَدْ أَخَذْنا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسنینَ وَ نَقْصٍ مِنَ الثمَراتِ لَعَلهُمْ یذّکرونَ ﴿الاعراف: ۱۳۰﴾
(و فرعونیان را به قحطی و خشک‌سالی‌های متعدد و کمبود بسیار شدیدِ بخشی از محصولات دچار نمودیم تا متذکر شوند)
أَ وَ لا یرَوْنَ أَنَّهُمْ یفْتَنُونَ فی کلی عامٍ مَرةً أَوْ مَرتَینِ ثُمَّ لا یتُوبُونَ وَ لا هُمْ یذّکرونَ﴿التوبة: ۱۲۶﴾
(آیا نمی‌بینند که در هر سال یک بار یا دو بار [به وسیله‌ی جهاد یا پیش آمدهای دیگر] آزمایش می‌شوند، ولی نه توبه می‌کنند و نه پند می‌گیرند)
یعنی برای همین کفار هم همین عذاب یک تذکر و بیدار باشی نیز هست که اگر عبرت بگیرند و از راه نادرست خود دست بردارند و راه حق را برگزینند، راه بازگشت‌شان بسته نیست و حتماً خداوند را رئوف و بخشنده خواهند یافت و با قبول اسلام تمام گناهان و خطاهای گذشته‌شان بخشید خواهد شد.
علت این هم که بیماری‌ها و بلایای مختلف برای کفار و غیر مؤمنین عذاب دنیایی محسوب می‌شود و هیچ فایده‌ای غیر از تذکر برایشان ندارد این است که آن‌ها با این‌که آیات الهی را به روشنی دیده‌اند اما باز هم آن را انکار می‌کنند.
کذَّبُوا بِآیاتِنا کلها فَأَخَذْناهُمْ أَخْذَ عَزیزٍ مُقْتَدِرٍ ﴿القمر: ۴۲﴾
([آنان] همه‌ی معجزات و آیات ما را تکذیب کردند؛ در نتیجه آنان را [به عذابی سخت] گرفتیم، گرفتن توانایی شکست‌ناپذیر و نیرومند)
فَعَصی فِرْعَوْنُ الرسُولَ فَأَخَذْناهُ أَخْذًا وَبیلاً ﴿مزمل: ۱۶﴾
(پس فرعون از آن رسول نافرمانی کرد، پس او را به عذابی سخت گرفتیم)
دنیای امروز بیش از چهل سال است که به چشمان خود حقانیت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و حقانیت پیامی که برای دنیا دارد را دیده و فهمیده‌اند و قطعاً سران آن‌ها به یقین این را می‌دانند اما با این حال باز هم انکار می‌کنند و از هیچ دشمنی با او کوتاهی نمی‌کنند و هر روز به شکلی این دشمنی را افزایش می‌دهند. پس طبق سنت الهی که حتماً با دشمنان دینش و دشمنان اولیایش برخورد خوردکننده‌ای می‌کند، اینان نیز گرفتار خشم الهی هستند که در هر زمانی به شکلی بروز می‌کند. کی روز با بیماری و روزی با سیل و طوفان آتش‌سوزی و روزی هم با فقر و بده‌کاری‌های بزرگ که امروز آمریکای جهان‌خوار به آن گرفتار است و روزبه‌روز هم به پایان راه خودش نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود.
همین اتفاقات کرونایی اخیر که پرده از تمام نقاط ضعف این دولت مستکبر برداشته است و حقیقت او را که به شدت ضعیف و شکننده است، به تمام جهانیان خصوصاً دنباله‌روهای زبون و حقیرش در کشورهای اسلامی نشان داده است؛ باعث شده که سرعت زوال و فروپاشی‌اش را به شدت افزایش دهد و دیری نخواهد پایید که با این همه مشکلات اقتصادی، فرهنگی و سیاسی و حتی نظامی و بالاتر از همه‌ی این‌ها نارضایتی شدید مردمی از ناکارآمدی این رژیم استکباری، شاهد اعلان خودمختاری ایالت‌های ۵۰گانه‌ی آمریکای شمالی و افزایش اعضای سازمان ملل باشیم.
