گریه برای امام حسین (ع) گناهان گذشته و آینده را می‌آمرزد؟
پرسش:
به استناد دو حدیث منسوب به امام صادق(ع) که در ذیل می‌آید گفته شده گریه برای امام حسین(ع) گناهان گذشته و آینده را می‌آمرزد.
از امام صادق(ع) نقل است هر کس به اندازه‌ی بال مگسی برای حسین(ع) گریه کند تمام گناهان او آمرزیده می‌شود.
از امام جعفر صادق(ع) است که هر کس قطره‌ای برای اباعبدالله(ع) گریه کند، تمام گناهان گذشته و آینده‌ی او آمرزیده می‌شود.
واضح است قید تمام گناهان مشتمل بر حق‌الناس نیز می‌شود. لذا به حسب حساسیت مطلب تقاضای عاجل دارم مستند و مستدل به این پرسش پاسخ بفرمائید.
با تشکر فراوان
پاسخ:
روایات به این مضمون درباره گریه‌ی بر اباعبدالله(ع) و زیارت امامان معصوم(ع) و بعض اعمال مستحبی و... وارد شده است که دلالت دارد این اعمال ثواب فراوان داشته و باعث آمرزش گناهان می‌شود؛ اما اولا این وعده‌ها اجمالی است و قید و شرط آن‌ها در روایات دیگر به صراحت و بارها ذکر شده است. مثلا آیه‌ی شریفه می‌فرماید: «إِنَّما یتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقین»(۱) خدا فقط از باتقوایان می‌پذیرد.
این آیه قید عامی را به همه‌ی عبادات و اعمال ما می‌زند و آن "رعایت تقوا " است. خدا در این آیه با حصر "انما" اعلام می‌کند که فقط از باتقواها می‌پذیرد؛ بنابراین اگر کسی تقوا سرلوحه‌ی اعمالش نباشد و به اندازه‌ی آب، دردی از او دوا نخواهد کرد.
پس این وعده‌ها اجمالی است و با قید و شرط است و امیدزا می‌باشد و بنده را به سوی خدا جلب می‌کند و تا شرط حقیقی‌اش حاصل نشود، قطعی نمی‌گردد ولی همین امید کافی است و عامل مهمی در جهت حرکت و رسیدن به صلاح و فلاح است از این رو در روایات از پیامبر و امامان آمده که اگر بر انجام کاری بنا به روایتی ما وعده‌ی ثوابی داده باشیم و شما برای رسیدن به آن ثواب، آن عمل را به جا آورید، به آن ثواب می‌رسید حتی اگر آن روایت به واقع از ما نباشد.
امام صادق(ع) فرمود: «من بلغه عن النبی صلی الله علیه وآله شئ فیه الثواب، ففعل ذلک طلب قول النبی صلی الله علیه و آله، کان له ذلک الثواب، و إن کان النبی صلی الله علیه و آله لم یقله»(۲) و این خود اخلاص و باور و ایمان است. زیرا به خاطر وعده‌ی پیامبر این کار را انجام می‌دهد. یعنی به نبوت پیامبر و به صداقت ایشان و به قیامت و حاکمیت مطلق خدا باور دارد که می‌خواهد این کار را انجام دهد تا به آن پاداش برسد و تا زمانی که این باور و اعتقاد را نقض نکرده و زیر پا ننهاده، مؤمن است و شرط ثواب را دارد و اگر با گناهش این عمل را نقض کرد، ثوابی را که کسب کرده، ضایع می نماید.
نکته دیگر این که انجام عبادت و عمل صالح با خلوص، جهاد اکبر است و بسیار سخت می‌باشد و سختی خالصانه به جا آوردن عمل، کمتر از سختی توبه‌ی خالصانه نیست و وقتی توبه‌ی واقعی همه‌ی گناهان گذشته را می‌آمرزد و به حسنه تبدیل می‌کند، چرا اشکی که خالصانه برای اباعبدالله(ع) ریخته شده، چنین نباشد؟ مگر خداوند درباره‌ی توبه نمی‌فرماید: «إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِکَ یبَدِّلُ اللَّهُ سَیئاتِهِمْ حَسَنات»(۳) مگر کسانی که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، که خداوند گناهان آنان را به حسنات تبدیل می‌کند.
بله همان‌گونه که توبه‌ی واقعی فرد را منقلب می‌کند و به جبران گذشته وا می‌دارد، اشک واقعی و ناشی از عشق خالصانه به امام حسین(ع) هم انسان را منقلب کرده و به جبران گذشته وا می‌دارد و او به یاری خدا بر جبران حقوق خدا و خلق که ضایع کرده همت می‌کند و اگر هم نتواند و فرصت نیابد این حقوق را جبران کند، خداوند از جانب او آن قدر به طلبکارنش عطا می‌کند تا از او بگذرند و گناهش در ارتباط با آن‌ها محو شود.
خداوند حقوق بندگانش را بدون رضایت آنان نمی‌بخشد ولی می‌تواند از خزانه‌ی بی‌کران خود آن‌قدر به آنان عطا کند تا از بنده‌اش در گذرند. امام سجاد(ع) به ما تعلیم داده در دعای روز دوشنبه بخوانیم: «اللهم إنی أستغفرک لکل نذر نذرته و کل وعد وعدته و کل عهد عاهدته ثم لم أف به و أسئلک فی مظالم العباد عنا فأیما عبد من عبیدک أو أمة من إمائک کانت له قبلی مظلمة ظلمتها إیاه فی عرضه أو فی أهله و ولده أو غیبة اغتبته بها أو تحامل علیها بمیل أو هوی أو أنفة أو حیة أو ریاء أو عصبیة غایبا کان أو شاهدا حیا کان أو میتا فقصرت یدی و ضاق وسعی عن ردها إلیه و التحلل منه فأسئلک یا من یملک الحاجات و هی مستجیبة بمشیته و مسرعة إلی ارادته ان تصلی علی محمد و ال محمد و ان ترضیه عنی بم شئت و تهب لی من عندک رحمة انه لا تنقصک المغفرة و لا تضرک الموهبة»(۴)
خدایا من از تو درباره‌ی نذرهایی که کرده، وعده‌هایی که داده و تعهدهایی که کرده‌ام و وفا ننموده‌ام، آمرزش می‌طلبم و هم‌چنین درباره‌ی حقوقی که بندگان تو از زن و مرد بر عهده‌ی من دارند و ظلم‌هایی که از جهت آبرو، خانواده و فرزندان نسبت به آن‌ها مرتکب شده‌ام، یا غیبتی که از آن‌ها گفته‌ام یا تحمیلی که بر دوششان گذاشته‌ام به جهت میل دلم، غرورم، خودنمایی‌ام، تعصب بی‌جایم؛ را بر من ببخش چه آن‌ها مرده باشند یا زنده؛ حاضر باشند یا غایب که دست من از ادای حقوق آنان کوتاه است و وسعت ادای دین آن‌ها را ندارم و امکان حلالیت‌طلبی از آنان برایم نیست؛ پس تو ای خدایی که مالک حاجت‌هایی و به مشیت و اراده‌ی تو به سرعت برآورده می‌شوند، بر محمد و آل محمد درود فرست و آنان را از من راضی ساز و رحمتت را نصیب من گردان که آمرزش و رحمت‌کردن، تو را زیانی نمی‌رساند.
بنابراین یک قطره‌ی کوچک اشک خالصانه‌ای که برای امام حسین(ع) از چشم جاری شود به منزله‌ی کیمیایی است که وجود فرد را منقلب ساخته و مس وجودش را طلا ساخته و زمینه‌های آمرزش گناهان گذشته و گناهان احتمالی آینده‌اش را فراهم می‌آورد زیرا او را به عالم عشق به مظهر پاکی‌ها می‌برد و از همه‌ی زشتی‌ها متنفر ساخته به جبران گذشته و ساختن آینده واداشته و در آینده هم اگر لغزشی ناخواسته از او سر زند، به سرعت پشیمان شده و جبران می‌کند زیرا می‌خواهد هم‌رنگ مولایش اباعبدالله باشد.
ما نباید مانند مسیحیان گمان کنیم که اباعبدالله(ع) فدا شده تا امت از جهنم نجات یابند و او همه‌ی گناهان امت را به دوش گرفته و ما فقط با گریه بر او می‌توانیم بهشتی شویم.
امام حسین(ع) امام ما است و راهی را گشوده تا ما رهرو آن راه باشیم و عشق و ارادت است که ما را به آن راه می‌برد و گریه طلیعه‌ی این عشق است.
پی‌نوشت‌ها:
۱. مائده (۵) آیه ۲۷.
۲. برقی، محاسن، تهران، اسلامیه، ۱۳۳۰ ش، ج ۱، ص ۲۵.
۳. فرقان (۲۵)، آیه ۷۰.
۴. کفعمی، مصباح، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۳ق، ص۱۱۳-۱۱۴.
از سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
