بر بال قلم (بخش بیستم)

لغزش‌گاه‌های قلم

۳۱- «را»ی زاید را نیاوریم:

حرف نشانه‌ی «را» گاه زاید است و نوشته را سست و ابتدایی نشان می‌دهد. معمولا این عیب آن‌گاه جلوه می‌کند که جمله دارای «نهاد مفعولی» باشد. نهاد مفعولی، رکنی از جمله است که از لحاظ دستوری برای فعل جمله‌ی پایه، نهاد به شمار آید و از لحاظ معنا برای فعل جمله‌ی پیرو، مفعول باشد. در مثال زیر، «پیامبران» از لحاظ معنا مفعولِ «فرستاد» است و از لحاظ دستوری نهادِ «بودند»:

پیامبرانی که خدا فرستاد، هادیان بشر بودند.

این جمله نیاز به «را» ندارد، زیرا نهاد مفعولی در حقیقت «نهاد» است و نهاد هرگز «را» نمی‌پذیرد.

می‌توان گفت که هرگاه کلمه‌ای برای جمله‌ی پایه، نهاد باشد، «را» نمی‌پذیرد، هر چند مفهوما برای جمله‌ی پیرو، مفعول باشد؛ اما اگر برای جمله‌ی پایه، مفعول باشد، «را» می‌پذیرد، اگر چه ظاهرا به جای نهاد نشسته باشد.

 

۳۲- از «را» در جای مناسب استفاده کنیم.

۳۳- قید را در مکان مناسب بیاوریم:

مکان قید در جمله، تابع قاعده‌ی خاصی نیست و به مفهوم قید، سبک مقاله، و نوع تاکید نویسنده بستگی دارد. با این حال، معمولا:

یک.  قیدهای زمان و مکان و تاکید و نفی در آغاز جمله می‌آیند.

دو. قیدهای حالت و چگونگی پیش از فعل قرار می‌گیرند.

سه. قیدهایی که کلمه‌ای جز فعل را توضیح و تقیید می‌بخشند، پیش از همان کلمه می‌نشینند.

چهار. قیدهای مرکب و گروه‌های قیدی در آغاز جمله می‌آیند.