چرا قابیل، برادرش هابیل را کشت؟

پرسش

چرا قابیل، هابیل را کشت؟

 

پاسخ اجمالی

از آیات قرآن استفاده می‌شود که علت قتل هابیل به دست قابیل، صفت رذیله‌ی حسدی بوده که در وجود قابیل شعله می‌کشید و در نهایت به کشته‌شدن مظلومانه‌ی هابیل انجامید.

 

پاسخ تفصیلی

قرآن مجید داستان فرزندان آدم و قتل یکى به وسیله‌ی دیگرى را این‌گونه شرح داده است: "در آن هنگام که هر کدام کارى (قربانی) براى تقرب به پروردگار انجام دادند، اما از یکى (هابیل ) پذیرفته شد و از دیگری (قابیل) پذیرفته نشد".^[۱] و همین موضوع سبب شد برادرى که عملش قبول نشده بود (قابیل)، دیگرى را تهدید به قتل کند، و "سوگند یاد نماید که تو را خواهم کشت"!^[۲] اما برادر دوم (هابیل) او را نصیحت کرد و گفت: اگر چنین جریانى پیش آمده گناه من نیست بلکه ایراد متوجه خود تو است که عملت با تقوا و پرهیزگارى همراه‏ نبوده است و "خدا تنها از پرهیزگاران می‌پذیرد".^[۳]

سپس اضافه کرد: حتى "اگر تو به تهدیدت جامه‌ی عمل بپوشانى و دست به کشتن من دراز کنى، من هرگز مقابله به مثل نخواهم کرد و دست به کشتن تو دراز نمى‏کنم."^[۴] چرا که من از خدا می‌ترسم و هرگز دست به چنین گناهى نمى‏آلایم."^[۵]

به علاوه من نمی‌خواهم بار گناه دیگرى را به دوش بکشم "بلکه می‌خواهم تو بار گناه من و خویش را به دوش بکشى"^[۶] (زیرا اگر به راستى این تهدید را عملى سازى بار گناهان گذشته‌ی من نیز بر دوش تو خواهد افتاد چرا که حق حیات را از من سلب نمودى و باید غرامت آن را بپردازى و چون عمل صالحى ندارى باید گناهان مرا به دوش بگیرى!) و مسلما با قبول این مسئولیت بزرگ "از دوزخیان خواهى بود و همین است جزاى ستمکاران".^[۷]

از این آیات به خوبى استفاده می‌شود که سرچشمه‌ی نخستین اختلافات، قتل، تعدى و تجاوز در جهان انسانیت مسئله‌ی حسد بوده، و این موضوع ما را به اهمیت این رذیله‌ی اخلاقى و اثر فوق‌العاده‌ی آن در رویداد‏هاى اجتماعى آشنا مى‏سازد.^[۸]

 

پی‌نوشت‌ها:

[۱] مائده،۲۷ (إِذْ قَرَّبا قُرْباناً فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِما وَ لَمْ یُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ).

[۲] مائده،۲۷ (قالَ لَأَقْتُلَنَّکَ).

[۳] مائده،۲۷ (قالَ إِنَّما یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ).

[۴] مائده،۲۸ (لَئِنْ بَسَطْتَ إِلَیَّ یَدَکَ لِتَقْتُلَنِی ما أَنَا بِباسِطٍ یَدِیَ إِلَیْکَ لِأَقْتُلَکَ).

[۵] مائده،۲۸ (إِنِّی أَخافُ اللَّهَ رَبَّ الْعالَمِینَ).

[۶] مائده،۲۹ (إِنِّی أُرِیدُ أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمِی وَ إِثْمِکَ).

[۷] مائده،۲۹ (فَتَکُونَ مِنْ أَصْحابِ النَّارِ وَ ذلِکَ جَزاءُ الظَّالِمِینَ).

[۸] ر.ک: تفسیر نمونه، ج‏۴، ص۳۴۶؛ ترجمه تفسیر المیزان، ج‏۵، ص۴۹۱؛ من هدى القرآن، ج‏۲، ص۳۵۳.

در تفسیر من هدی القرآن نوشته‌ی سیدمحمدتقى مدرسى، می‌خوانیم: ان قابیل لم یقتل أخاه من أجل الصراع على البقاء کما یزعم المذهب الدار و ینی، و لا من أجل الحصول على بنت أجمل کما یزعم المذهب الفرویدی، و لا من أجل سوء التربیة و ضغوط الاجتماع، أو الصراع الطبقی أو غیرها مما تزعمها المذاهب الاجتماعیة المختلفة، کلا، و لکنه قتله لحب الاستعلاء و الحسد، و إذا سیطرت البشریة على غریزة الاستعلاء فی ذاتها فقد وفقت للعیش بسلام مع بعضها و انتزعت من نفسها فتیل الحروب.

از سایت اسلام‌کوئست